Đã từ lâu tôi có hoài bão đứng ra thành lập một tờ báo khoa học quốc tế chuyên ngành! Ý định phát xuất đã hơn 30 năm rồi, khoảng năm 1981 khi tôi đi tham dự Hội nghị khoa học tại Anahiem, California (Hoa Kỳ) về cấu trúc các lò nguyên tử lực. Lúc ấy có một nhà xuất bản quốc tế, nếu tôi nhớ không lầm là Elsevier (Hà Lan) tìm cách tiếp xúc và ra đề nghị là nếu tôi đề xướng thành lập một tạp chí khoa học, họ sẽ ủng hộ. Tôi đã không đáp ứng được yêu cầu này trong thời điểm ấy vì lực bất tòng tâm.

Sau ngày lấy hưu trí về sinh sống tại quê nhà, được các trường Đại học Việt Đức (VGU) rồi Đại học Tôn Đức Thắng (TDTU) mời làm cố vấn cao cấp. Riêng TDTU yêu cầu tôi gợi ý cụ thể về những dự án giúp họ phát triển và phấn đấu để trở thành một trường đại học nghiên cứu theo chuẩn quốc tế. Tôi ghi trong biên bản là sẽ giúp TDTU thành hình các nhóm nghiên cứu về chuyên ngành của tôi – tính toán cấu trúc xây dựng và cơ học, tổ chức các lớp đào tạo cấp bậc thạc sĩ, chuẩn bị nghiên cứu sinh đi làm luận án tiến sĩ tại các nước phát triển. Nhớ lại hoài bão thành lập một tạp chí khoa học, tôi có ghi thêm trong biên bản việc này.

Gần đây giới lãnh đạo khoa học công nghệ Việt Nam chợt thức tỉnh về tình trạng tụt hậu thê thảm trong công bố khoa học quốc tế của các nhà khoa học Việt Nam. Có một tờ báo khoa học quốc tế do một ê kíp người Việt đề xướng và điều hành là đáp ứng một đòi hỏi bức thiết: Khuyến khích và tạo điều kiện cho các nghiên cứu sinh Việt Nam công bố các công trình nghiên cứu, vươn ra quốc tế. Tuy nhiên, trên bình diện quốc tế cho ra đời một tờ báo khoa học quốc tế trong năm 2013 là một động tác rất khó, khả năng thành công rất hạn hẹp. Sự cạnh tranh thật là khốc liệt và việc bước chân ra quốc tế không đơn giản chút nào… Còn nếu cho xuất bản tại Việt Nam, không có một nhà xuất bản danh giá ủng hộ thì có lẽ phải duy trì cho được ít ra 20 năm, quốc tế mới biết đến…

Xem tiếp

(Nguồn: Lao động cuối tuần, 11/7/2013)