Chống lại phân biệt giới tính trong cửa hàng đồ chơi: Búp bê Barbie dành cho bé trai được không?

Tác giả/Author: TS. , 

Người dịch/Translator: Doãn Thi Ngọc- GV-Lecturer, Trường Đại Học Hoa Sen (HSU)

“Tôi không khuyến khích con gái mình chơi với búp bê Barbie và mặc những bộ trang phục cổ tích rực rỡ, nhưng con bé bị chúng thu hút rất mạnh mẽ.”

Khi đối mặt với tư tưởng rằng định kiến giới ​​và tiếp thị theo giới tính có tác động đáng kể đến việc vui chơi của trẻ em thì nhiều bậc cha mẹ đã đưa ra những tuyên bố con gái có thiên hướng bẩm sinh thích mua đồ chơi màu hồng và lấp lánh.

Không chỉ nhiều bậc phụ huynh phủ nhận rằng định kiến ​​giới định hình các loại đồ chơi mà trẻ em cảm thấy được phép chơi, mà ngay cả Thủ tướng Úc cũng nghĩ vậy. Khi nghe nói về chiến dịch “No Gender December-Không giới tính tháng 12”, mà chiến dịch này khuyến khích mọi người cân nhắc loại đồ chơi mà họ sẽ mua trước Giáng sinh, Thủ Tướng Úc Tony Abbott đã bác bỏ nó vì cho rằng đó là “cách nói uyển ngữ nhằm ám chỉ sự đúng đắn về chính trị – political corectness”. Ông lập luận rằng chúng ta phải, “để con trai là con trai và hãy để con gái là con gái- let boys be boys, let girls be girls”.

Tuy nhiên, No Gender December và các chiến dịch tương tự như Let Toys Be Toys cho thấy rằng định kiến giới đối với đồ chơi sẽ hạn chế sự sáng tạo và phát triển của trẻ em. Họ cũng cho rằng việc tách biệt đồ chơi dành cho trẻ em gái và trẻ em trai góp phần tăng sự bất bình đẳng giới bằng cách phân định một số ngành nghề và công việc nhất định vì nó không phù hợp với giới tính này hay giới tính khác.

Quan điểm “để trẻ em “là” trai hay gái” ngụ ý rằng có một tập hợp về việc thích và không thích mang tính tự nhiên đối với mỗi giới tính, mà nó không bị ảnh hưởng bởi văn hóa mà chúng ta đang sống. Đằng sau quan điểm này là nhận thức rằng sở thích đồ chơi bắt nguồn từ sinh học, chẳng hạn như chỉ có các bé gái mới bị thu hút bởi búp bê vì vai trò nuôi dưỡng, ngược lại, các bé trai sẽ bị thu hút bởi những đồ chơi năng động như súng.

Có một số vấn đề với quan điểm này. Đầu tiên, lấy một loại đồ chơi làm ví dụ, những cậu bé còn rất nhỏ dường như bị thu hút bởi búp bê. Cordelia Fine’s Delusions of Gender đề cập đến một nghiên cứu đo lường phản ứng của trẻ em đối với búp bê và đã phát hiện ra rằng các bé trai chỉ bắt đầu từ chối búp bê ở độ tuổi mà chúng có thể được dạy rằng búp bê chỉ dành cho các bé gái.

Nếu chúng ta có thể tạo ra một môi trường trong đó quan điểm văn hóa về định kiến giới được giới hạn và không có sự phân biệt giới tính cho trẻ em thông qua các phương tiện truyền thông, quảng cáo, hoặc bị tác động bởi bạn bè hoặc cha mẹ của chúng, thì rất có thể nhiều bé trai sẽ tiếp tục thể hiện sự quan tâm với búp bê từ khi còn nhỏ như một số vẫn làm bất kể những yếu tố định kiến này. Điều đó mới thực sự đúng nghĩa là hãy để “con trai là con trai”.

Thật vậy, một nỗ lực như vậy để chống lại tác động của sự phân biệt giới tính trong các cửa hàng đồ chơi đã và đang được tiến hành ở Thụy Điển.

Vào năm 2012, Top Toy, công ty sở hữu nhượng quyền cho Toys R Us ở Thụy Điển, đã sản xuất một danh mục với một bé gái thể hiện khéo léo khi sử dụng súng Nerf, một bé trai ôm búp bê và cả bé trai và bé gái đang chơi trong ngôi nhà của búp bê. Các báo cáo của phương tiện truyền thông quốc tế về danh mục đồ chơi này đã phản ứng theo kiểu có thể dự đoán được và cho rằng sự phân tách đồ chơi theo giới tính là phản ánh sở thích tự nhiên của trẻ em nhưng quan niệm trung lập về giới tính là kỳ lạ và giả tạo.

Tuy nhiên, Toys R Us Thụy Điển vẫn tiếp tục hướng tới sự trung lập về giới tính trong các cửa hàng của mình, với cách bài trí được biến đổi sao cho đồ chơi nam tính và nữ tính thường được xen kẽ khắp các lối đi.

Thứ hai, những sở thích được cho là “tự nhiên” đối với các loại đồ chơi hoặc màu sắc cụ thể thay đổi theo những gì nền văn hóa của chúng ta tin rằng phù hợp với trẻ em và những gì ngành công nghiệp đồ chơi thấy có lãi.

Ví dụ, chúng tôi biết rằng việc “màu hồng hóa” đồ chơi của các bé gái là một hiện tượng tương đối gần đây, một phần được thúc đẩy bởi mong muốn cải thiện doanh số bán hàng bằng cách cung cấp những đồ chơi vô hại nhất mà anh chị em khác giới không sử dụng được.

Tương tự, khi Lego từng được tưởng tượng là món đồ chơi trung lập về giới tính, mà chúng khuyến khích sự sáng tạo và phát triển các kỹ năng vận động tốt, thì trong những năm gần đây, một dòng sản phẩm riêng dành cho các bé gái, mà nó liên quan đến quyền tự do về kiến tạo, đã trở thành một sản phẩm bán chạy nhất.

Chúng tôi đề cao ý tưởng rằng các loại đồ chơi mà trẻ em chơi sẽ giúp hình thành  kiểu người mà chúng mong muốn, đặc biệt là về mức độ nam tính hay nữ tính của chúng. Ngay cả trẻ em cũng biết đủ rõ về hành động phân biệt giới như “cảnh sát theo giới tính” nếu một bé trai hoặc bé gái cố gắng chơi một món đồ chơi ngoài những món đồ được chấp nhận dành cho giới tính của mình.

Chiến dịch No Gender December lưu ý rằng:

Đó là năm 2014 – phụ nữ cắt cỏ và nam giới đẩy xe trẻ em, nhưng trong khi chúng ta bắt đầu tiến tới bình đẳng giới thì nhiều công ty đồ chơi lại không thay đổi.

Mặc dù một số dấu hiệu chính của bất bình đẳng giới vẫn không lay chuyển ở các quốc gia bao gồm Úc và phần lớn công việc nội trợ và chăm sóc con cái vẫn do phụ nữ đảm nhận, nhưng ngày càng có nhiều phụ nữ làm công việc ngoài xã hội. Các ngành được trả lương cao và các vị trí cấp cao trong hầu hết các lĩnh vực vẫn do nam giới chiếm ưu thế, trong khi các ngành nghề dành cho nữ giới liên quan đến chăm sóc hoặc làm việc với trẻ em, vẫn được trả lương thấp.

Sự tách biệt đồ chơi trẻ em ở các lối đi trong của hàng phản ánh một xã hội bình thường hóa bất bình đẳng giới và trẻ em được dạy để hiểu rằng sự chênh lệch giữa các vai trò xã hội của nam và nữ là không thể tránh khỏi.

Mặc dù để giúp các bé gái muốn phiêu lưu mạo hiểm điều họ muốn được dễ dàng, và đề giúp các bé trai muốn thể hiện sự quan tâm từ quần áo đến việc chơi với búp bê Barbie sẽ không thể là một yếu tố đơn lẻ có thể sửa chữa được bất bình đẳng giới, nhưng ít ra nó sẽ giúp giảm thiểu sự hình thành định kiến giới trong thời gian thời thơ ấu. Điều này cũng không ngăn cản con gái là con gái hay con trai là con trai.

Báo The Conversation và tác giả ,  cho phép Gendertalkviet dịch sang tiếng Việt và đăng toàn văn. Thay mặt cho, Ban Biên Tập Gender Talk, chúng tôi xin gửi lời cám ơn chân thành tới Tác giả và Báo The Conversation cho phép chúng tôi đăng lại bài toàn văn. Sự đóng góp của Quý Báo The Conversation và tác giả rất quý giá và ý nghĩa. 

Link gốc: 

Link Tiếng Việt: